Sdkfz 101-Panzer 1 Birinci dünya savaşından sonra dizayn edilen ilk Alman tankıdır.
1932 yılında 5 tonluk hafif bir tank dizaynı için Rheinmetall,Krupp,Henschel,MAN ve Daimler Benz firmalarına başvurulur. 1933 de Krupp dizaynı seri üretim için seçilir.
Araç Sovyetler birliğinden gizlice satın alınan İngiliz malı "Carden Loyd Mk4" mini tankından örnek alınarak yapılmıştır.
Bu gizliliğin sebebi Versay anlaşması gereğince Almanya nın tank üretmesinin yasak olmasıdır.
Bu yasak sebebiyle tepki çekmemek için araca "Landwirtschaftlicher Schlepper" (L-S)(tarımsal traktör)adı verilir.
1933 ün sonunda modifiye edilen dizayn sonucu Krupp şasili,Daimler Benz taretli hale gelen araç Panzer 1 Ausf A adını alır ve 1943 e dek sürecek olan üretim hattı 1934 temmuzunda açılır.
5 ana model vardır.A,B,C(neuer art),D,F.Bunlara ek olarak birçok alt model bulunmaktadır.
Keşif ve piyade desteği amacı ile yapılmışsada Alman tank gücünün oluşumu ve eğitimi konularında büyük payı olmuştur.
İspanyol iç savaşından doğu cephesine (1943) kadar her cephede bulunmuştur.Hatta 15 tanesi (A modeli) Çine satılmış ve Çindeki iç savaşta Çan Kay Şek in orduları tarafından kullanılmıştır.
İlk olarak İspanyol iç savaşında yeralan Pz 1 Rus yapımı T-26 ve BT-5 tankları karşısında zırh,motor gücü ve silah bakımından oldukça yetersiz kalmıştır. Elegeçirilen bazı araçlara ise İspanyollar tarafından 20 veya 25 mm lik tanksavar toplarının yerleştirilmiştir.
1938 yılında bile savaş tankı olarak hiçbir değer taşımamasına rağmen daha güçlü tanklar gelinceye kadar panzer tümenlerinin bünyesinde bulunan Pz 1, 2.dünya savaşının başında hala ön cephede yer alıyordu.
Aracın bütün handikaplarına rağmen, Pz 3 ler yeterli sayıda üretilmediği için, Polonya,Fransa,Danimarka ve Norveçteki çarpışmalarda da ön cephede kullanılmıştır.
Önceleri 2 model mevcuttu.
Yeterli motor gücü olmayan Pz 1A ve daha güçlü bir motoru ve birkaç ilavesi olan Pz 1B.
Bu farklılığa rağmen tanklar değişik roller üstlenmiyordu.
Sonraları daha ağır silahlandırılmış bir tank veya hava indirmeye uygun bir tank üretilmesi planlandı fakat birkaç prototip dışında üretim gerçekleşmedi.
Ön hattan çekilen tanklara top yüklenmek istensede aracın küçük boyutları buna engel oldu.
Çekici,tank şöförü eğitimi,devriye,ambülans,ön cephe için cephane ve kargo taşıyıcı rollerinde ise başarılı olmuştur.
Araçlar 1942 den sonra tank eğitimi için kullanılmıştır.
Almanyanın ilk kundağı motorlu topu,ilk tank avcısı,ilk komuta tankı Pz 1 şasisi kullanılarak yapıldı.
Maliyeti düşük,ağır yüklenmedikçe son derece hareketli bir araçtır.
İspanya,Macaristan,Hırvatistan ve Çin ordularında hizmet vermiştir.
Pz 1A
4 adet taşıyıcı tekerleği bulunan bu ilk modelde son üç tekerleğin dış tarafında bir ray vardır.Bu ray ayrıca arkadaki toplar tekerleğe bağlıdır.Üstte üç adet küçük tekerlek bulunur.
Elle çevrilen tarette bulunan 2 adet makinelitüfek birbirlerinden bağımsız olarak yukarı(+18),aşağı(-12) hareket edebilir.
1934 temmuzundan 1936 haziranına dek Daimler Benz,Henschel,Krupp ve MAN tarafından 1477 adet üretilmiştir.Bunlardan 818 tanesi tank olarak kalanları ise farklı amaçlarla kullanılmıştır.
Son olarak Finlandiya ve kuzey afrikada (1941) görev yapmıştır.
Özellikleri:
Ağırlık:5400 kg.
Boy:4.02 m.
En:2.06 m.
Yükseklik:1.72 m.
Mürettebat:2
Silah:2 adet Mg 13(7.92 mm) 2250 atım
Zırh:8-13 mm.
Motor:Krupp M 305 4 silindir(57 beygir-43kW)
Hız:37 km/saat
Menzil:144 litre yakıtla 145 km.(yol) 97 km.(arazi)
2 alt modeli vardır.
Brückenleger auf Pz.Kfw. 1A:
Köprü kurucu olarak 1939 da 2 adet yapılmıştır.Zayıf olan süspansiyonu nedeniyle yerini daha başarılı olan Pz 2 almıştır.
Flammenwerfer auf Pz.Kfw. 1A:
Daha önce İspanyol iç savaşında Pz 1B lerde denenen,25 metre menzilli bir piyade alevmakinası taşıyan araç 1941 deki Tobruk savaşında 5. hafif tümen tarafından kullanıldı.
Fabrika üretimi değildir.Modifikasyon taret Mg lerinin birinin yerine takılan,normalde sırtta taşınan bir alevmakinasının montajından ibarettir.Cephe teknisyenleri tarafından yapılmıştır.Az sayıdadır.
Pz 1B
"A" modeli komuta tanklarına daha çok hareketlilik sağlamak için uğraşan mühendisler çareyi motoru değiştirmekte bulur.Ancak yeni motor daha büyüktür ve şasinin uzatılması,5.tekerleğin eklenmesi gerekir.
Üstteki küçük tekerleklerin sayısı 4 e çıkmıştır.
Son 4 tekerleğin dış tarafında ray vardır ama bu ray "A" modelinde olduğu gibi arka toplar tekerleğe bağlı değildir.
Bu değişiklik sonucunda tankın ağırlığı 5800 kg.,uzunluğu 4.42 m. olmuştur.Zırh kalınlığı en ince yerde 6 mm. ye inmiştir.
Motor dışında diğer özellikleri aynıdır.Bir adet FuG2 telsizi vardır.
Motor:Maybach NL 38TR 6 silindir(100 beygir-75kW)5 ileri,1 geri vites
Yeni motor ile tankın hızı 40 km. ye varır.146 litrelik deposu ile 170 km. yol,116 km. arazi menzili vardır.
Üretim 1935 ağustosunda başlar 1937 haziranında biter.Daimler Benz,Henschel,Krupp,MAN ve Wegmann tarafından 675 adet üretilir.
2 alt modeli vardır.
s.IG.33 selbstfahrlafette auf Pz.Kfw.1 Ausf B veya Sturmpanzer 1 Bison:
Alkett tarafından ocak 1940 dan şubat 1940 a kadar 38 adet üretilen bu aracın üstüne zırhlı piyadelere destek amacıyla 150 mm.lik bir piyade howitzeri yerleştirilmiştir.Topun arkası açıktır.25 derece sağ-sol açısı,-4,+75 derece yükselti açısı vardır.Cephane taşıyacak yer olmadığından gereken cephane ayrı bir araçta taşınır. Sonuçta oldukça yüksek,hareketi kısıtlı ve şasiye yüklenen aşırı ağırlık sonucu arızalara yatkın bir araç ortaya çıkmıştır.
Kurulan 6 birlik 1940 da önce batı cephesinde kullanılmıştır.
Daha sonra Balkanlarda kullanılan araç Rusyadaki ağır arazi şartları karşısında başarısız olsa da 1943 yılına dek cephede kalmıştır.
Sağladığı yüksek ateş gücünün değerini farkeden Almanlar kundağı motorlu topların bu ilk modelinden aldıkları ilhamla daha güçlü modeller geliştirdi.
Ağırlık:8500 kg.
Boy:4.42 m.
En:2.60 m.
Yükseklik:3.35 m.
Mürettebat:4
Silah:150 mm. s.IG.33
Zırh:13 mm.
Motor aynı olmasına rağmen hız 35 km. ye düşmüş ama menzil aynı yakıt kapasitesiyle yolda 183 km.,arazide 133 km.ye çıkmıştır.
Minenraumpanzer 1:
1938 yılında mayın temizleme amacıyla 50 adet üretilmiştir.Mayın temizleme aparatı tankın arka tarafına monte edilen iner-kalkar bir sistemle çalışır.
Araç 2 MG sini döner tarette taşımaya devam eder.
Pz 1C(neuer art)
İlk iki modelle çok az ortak parçası olan tamamen yeni bir modeldir.Üretim Krauss-Maffei tarafından 1942 temmuzundan aynı yılın aralığına dek sürer.
Hızlı keşif ve hava indirme görevlerinde kullanılması düşünülsede az sayıda üretilmiştir.
Üretilen 46 şasiden 40 tanesi tank olarak kullanılmıştır.
Son kalanlar 1944 normandiya çıkarmasında savaşmış ve imha olmuştur.
Belirgin özelliği içiçe geçen tekerlek yapısıdır.
Taret elle çevrilir.
Özellikleri:
Ağırlık:8000 kg.
Boy:4.19 m.
En:1.92 m.
Yükseklik:1.94 m.
Mürettebat:2
Silah:1 adet 20 mm. EW 141 otomatik top(-10,+20),1 adet 7.92 mm. MG 34
Zırh:10-30 mm.
Motor:Maybach HL 45P(150 beygir)8 ileri,2 geri vites
Hız:79 km/saat
Menzil:300 km.
Pz 1D(VK 602)
C modelinin daha kalın zırhlısı olarak tasarlanmış ancak 1942 yılında sadece 1 adet üretilmiştir.Silahları ve boyutları "C" ile aynıdır.
Motoru Maybach HL 66P(180 beygir) dir.
Pz 1F(VK 1801)
Krauss-Maffei AG tarafından piyade destek için üretilen yeni bir araçtır.Kalın zırh ve yeni bir motora sahiptir.
1942 nin nisanında başlayan üretim aynı yılın aralığında biter.Toplam olarak 30 adet yapılır.
Ağırlık:21000 kg.
Boy:4.38 m.
En:2.64 m.
Yükseklik:2.05 m.
Mürettebat:2
Siah:2 adet 7.92 mm. MG 34
Zırh:25-80 mm.
Motor:Maybach HL 45P(150 beygir)4 ileri,1 geri vites
Hız:25 km.
Menzil:150 km.
Buraya kadar olan yazıda panzer 1 in ana modellerini tanıtmaya çalıştım.
Şimdi sıra alt modellere geldi.
Panzerkampfwagen 1 Ausf A ohne Aufbau:
İlk üretilen araçlar bunlardır.Sadece 15 adet üretilmesine rağmen yapımcı firmaların hepsi kapasitelerini geliştirmek ve ordunun acil ihtiyacını gidermek için bu tipin üretimini yapmıştır.
Bu araçta taret ve üst yapı yoktur.
Tamamen açık olan iç bölüm şöför,öğretmen ve 3 adet öğrenciyi alır.
"A" ile tamamen aynı olmasına rağmen ağırlığı 3500 kg.a yüksekliği 1.15 m. ye düşmüştür.
Panzerkampfwagen 1 AusfB ohne Aufbau:
Tareti ve üst yapıları olmayan bu "B" varyantı panzer birliklerine kurtarma ve onarım amacıyla 164 adet üretilmiştir.Ancak daha ağır tankların servise girmesiyle kurtarma işlerinde yetersiz kalınca eğitim görevine geri dönmüştür. Ağırlığı 4000 kg. yüksekliği 1.35 m. dir.Diğer özellikleri "B" ile aynıdır.
Ausf A ohne Aufbau modelinde olduğu gibi üstü açık olsada gövdesi zırhlıdır.
Kleiner Panzerbefehlswagen 1(SdKfz 265):
Alman ordusunun ilk komuta tankı.
Döner taret yerine sabit savaş bölmesi eklenmek suretiyle yapılmıştır.
Komuta görevini gerçekleştirmek için telsiz ekipmanı FuG6 ve FuG2 konarak güçlendirilmiştir.
İlk olarak İspanyol iç savaşında kullanılmış sonrada 1942 yılına dek cephe görevinde kalmıştır.
Almanyadan başka Macaristanda da kullanılmıştır.
1935 den 1937 ye kadar üretilen 184 aracın sadece 6 tanesi "A" dır.
"A" modelinin güçsüz kalan motoru değiştirilmek istenince gövde uzamış ve 5. tekerlek eklenmiştir.Buda "B" modeline giden yolu açmıştır.
Özellikleri:
Ağırlık:5900 kg.
Boy:4.42 m.
En:2.06 m.
Yükseklik:1.99 m.
Mürettebat:3
Silah:1 adet MG 13 veya MG 34(900 atım)
Zırh:8-15 mm.
Motor:Maybach NL 38TR(100 beygir)
Hız:40 km.
Menzil:145 litre yakıt ile 171 km.(yol),115 km.(arazi)
Panzerjager 1(4.7cm.PaK(t)(Sf)):
Alkett tarafından mart 1940-şubat 1941 e dek 202 adet üretilmiştir.
"B" şasisine yerleştirilen 47 mm.lik Çek yapımı bir tanksavar topu taşır.
Top sağa-sola 35 derece dönebilir,-8,+12 derece yukarı-aşağı oynar. 37 mm.lik bir versiyonuda vardır.
Açık savaş bölmesi,sınırlı ateş gücü ve ince zırhı zayıf yanlarıdır.
Fransa,kuzey afrika ve Rusyada 1943 e dek kullanılmıştır.
Ağırlığı 6400 kg. dir.2.25 m.lik yüksekliği dışında "B" modelinin özelliklerini taşır.Mürettebat sayısı 3 dür.
Silah:1 adet 47 mm.M-36 top(86 atım) veya 1 adet 37 mm Pak 36
Zırh:14.5 mm.
Flakpanzer 1:
1940 da batı cephesinden çıkarılan ders, sdkfz 10/4 gibi yarı-tırtıllı uçaksavarların ön cephede yetersiz kaldığı yönündeydi.
Bunun üzerine 1941 de Pz 1A nın üstüne 20 mm.lik FlaK 38 uçaksavar topu konmasına karar verildi.
Ağırlıktan dolayı hareket kaabiliyetini kaybeden araç başarılı olamamıştır.
Üretilen 24 aracın sonuncusu Stalingrad kuşatmasında imha edilmiştir.
Ladungsleger auf Pz.Kfw.1 AusfB:
"A" ve "B" şasilerinden faydalanarak üretilen,taretsiz,50 kg.ağırlığında patlayıcı taşıyan bir araçtır.
1939 ve 1940 da 100 kadar üretilmiştir.
İlk yapılanlarda patlayıcı aracın yanındaki bir raydan kaydırılarak yerine konuyordu.Sonradan yapılanlarda önde bulunan patlayıcı bir kol vasıtası ile yerleştirilir oldu.
Munitionsschlepper auf Pz.Kfw. 1A(SdKfz 111):
İlk örnekleri 1939 eylülünde ortaya çıkmıştır.
51 araçlık bu ilk parti "A" modelinden çevrilmiştir.
Sökülen taretin yerine 2 parçadan oluşan bir zırh eklenmiştir.
Araçlar Polonya ve Fransa harekatlarına katılırlar.
Cephedeki topçu bataryalarına cephane taşıyan bu versiyon 1942-43 yılından sonra tareti sökülmüş,ön cephe görevinden alınmış bütün Pz 1 lerin ortak kaderi olmuştur.
1.40 m. lik yüksekliği ile zor bir hedeftir.Genelde "A" modeli kullanılmıştır.Zırh 15 mm.dir.
Flammenwerfer auf Pz.Kfw.1 AusfB:
Sadece İspanyol iç savaşında kullanılmıştır.2.dünya savaşında kullanıldığına dair bir kanıt yoktur.